تبیین مالکیت روس‌ها در سه شهر رشت، تبریز و استرآباد 1318 - 1340ق / 1900 - 1921م./

در طول تاریخ، ایران همواره مورد تهاجم دولت‌های خارجی از جمله روسیه بوده است. همزمان با ورود نیروهای روسیه به ایران و راه اندازی کنسولگری در شهرهای شمالی از جمله رشت، تبریز و استرآباد، دامنه نفوذ خود را در ایران گسترش دادند. روس‌ها در نقاط یاد شده، قدرت را در دست داشتند و در امور داخلی شهر دخالت می‌کردند. به طوری که قدرت واقعی در دست آن‌ها بود و حتا گاهی حاکم شهر را خود انتخاب می‌کردند. بتدریج روس‌ها در صدد تصرف املاک و زمین‌های مردم برآمدند. آن‌ها بسیاری از این املاک را خریداری یا اجاره می‌کردند؛ تا آن جا که بیش‌تر املاک مرغوب آن مناطق به تصرف شهروندان روسیه در آمده بود. تا جنگ جهانی اول، اداره روس ساز و کارهای لازم را برای تملک اراضی در آن مناطق، در پیش گرفته بود. اما با انقلاب اکتبر 1917 روسیه، روند مزبور بسیار کند گردید و دست اندازی روس‌ها به اراضی و سرزمین‌ها، پایان پذیرفت. این مقاله، بر آن است تا به بررسی چگونگی مالکیت روس‌ها و خرید و فروش اراضی به دست آن‌ها در سه شهر رشت، تبریز و استرآباد در طی سال های 1318تا 1340 ق./1900 تا 1921 م. بپردازد و به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، به تبیین جوانب مختلف این مساله بپردازد.